Er zijn veel kunstwerken en daarachter heel veel kunstenaars. Laat ze nog allemaal het eten schilderen dat ze niet met hun kunst kunnen verdienen en het draait helemaal in de soep. Cultuurcentrum De Schakel in Waregem zag het anders, en wou dan toch maar een volledige menukaart op haar muren. Meer dan 300 werken telt de tentoonstelling Eat This*. Wat ze gemeen hebben, behalve dat ze ondanks het thema niet-eetbaar zijn, is het formaat: 20 op 20 cm. Klein genoeg om menig kunstenaars stress te bezorgen. Veel hedendaagse kunst gaat graag groot – expressief, abstract, figuratief, alles erop en eraan. De kleine doekjes afdeling in de speciaalzaak of bij de Action is wellicht nog nooit zo bevraagd geweest. Was niemand zo stout om voor te stellen ronde werkjes te vragen – nog meer ‘een mooi bordje’?

Wat het de bezoeker doet is niet duidelijk. Vraagt verder onderzoek. Een paper, een proefschrift, minstens een discussie met alle betrokkenen. Want onopgemerkt kan dit niet voorbijgaan. Eerder deze zomer was er in Gent het Buy Local kunstsalon, waar meer dan 700 werken van Gentse kunstenaars muurhoog en -breed in de Kunsthal werden opgehangen. Een geroutineerde Franse Salon des Artistes had er niks aan. En ook toen werd al in de gangen – in zoverre er nog plaats was – gefluisterd dat dit misschien niet de beste aanpak was. Eervol voor de kunstenaar, zeker. Je werk kunnen tonen, en in veel gevallen zelfs ook nog verkopen, aan gretige kunstliefhebbers.

Maar of die honger zo groot blijft en of we er ons niet ziek aan eten? Sommige stemmen vragen om een selectie. Heeft te maken met kaf en koren. Alleen is niet duidelijk hoe dit dan moet gebeuren – lees: wie zal dat doen? Een jury bestaande uit experten die mogen voorproeven. Die de verantwoordelijkheid op zich nemen om de bezoeker te helpen en misschien ook wel om de kunstenaar tegen zichzelf te beschermen. Zoiets. Of dan toch zoals in Waregem het geval was: vol is vol – de lat werd op 300 werken gelegd. Het zijn er finaal iets meer geworden – hoe ook een limiet rekbaar wordt om toch maar niemand voor het hoofd te stoten.

Dan maar terug naar een harde selectie. Het roept tegelijk ook een bedenking – laten we het maar gewoon een dilemma noemen – op die op verschillende plaatsen terug te vinden is in de recent gepubliceerde Landschapstekening Kunsten van de Vlaamse overheid.° Moet het beleid en alles wat daarbij hoort, zich aanpassen aan het aanbod van kunst en alles doen om zoveel mogelijk kunstenaars te faciliteren of mag het wat kordater ingrijpen op dat aanbod door de nodige filters in te bouwen. Zeg maar poortwachters aanstellen die selecteren, jureren en toezien op wat wel een kans verdient. Los van wat de criteria dan ook wel mogen zijn, zowel wat betreft die poortwachters als de manier waarop ze de poort bewaken.

Kunnen we het er niet gewoon bij laten en genieten van Eat This? Of moeten we het toch nog even hebben over de roep van kunstcritici om de strijd aan te gaan met middelmatigheid en makkelijk amusement in de beeldende kunst. Hoe banaal kan je het verzinnen, een opgelegd werkje, met als gevolg de mobilisatie van heel schilderend Vlaanderen. Geef ons maar lege witte muren, met hier en daar een schurend meesterwerk in plaats van al die frivoliteiten. Hoe dan ook, op de openingsreceptie waren heel veel gelukkige mensen te zien. Het is geen kunst om de waarde van kunst te appreciëren. 

________________

* De groepstentoonstelling ‘Eat this’ loopt van 20 september tot en met 12 oktober 2025 in de exporuimte van CC De Schakel (Waregem) – www.ccdeschakel.be 

° Landschapstekening Kunsten 2025, Een analyse van de trends en ontwikkelingen in het professionele kunstenveld van Vlaanderen, Kunstenpunt (september 2025) – https://www.kunsten.be/dossiers/kunstenbeleid/landschapstekening-2025-een-analyse-van-het-vlaamse-kunstenlandschap/

[Dit artikel verscheen ook op The Art Couch op 21/09 – https://www.theartcouch.be/nieuws/eat-this-op-het-gevaar-af-een-indigestie-te-hebben]